مجوز اقامت، مجوزی است که به اتباع خارجی که قصد اقامت در ترکیه را دارند، اعطا می‌شود. اتباع خارجی که بیش از مدت اعتبار ویزا، معافیت ویزا یا بیش از ۹۰ روز در ترکیه اقامت داشته باشند، موظف‌اند از طریق سیستم الکترونیکی اقامت، برای دریافت مجوز مناسب اقدام کنند.
اقامت کوتاه‌مدت
بر اساس ماده‌های ۳۱ تا ۳۳ قانون شماره ۶۴۵۸ درباره اتباع خارجی و حمایت بین‌المللی، مجوز اقامت کوتاه‌مدت برای اتباع خارجی تعریف شده است. همچنین، ماده‌های ۲۸ و ۲۹ آیین‌نامه اجرایی این قانون، شرایط خاصی را برای صدور این نوع مجوز تعیین کرده‌اند.
شرایط صدور مجوز اقامت کوتاه‌مدت
- اجازه اقامت تحقیقاتی و علمی
افرادی که برای تحقیقات علمی درخواست اقامت می‌دهند، در صورت نیاز باید مجوزهای لازم را از نهادهای مربوطه مانند وزارت فرهنگ و گردشگری، وزارت انرژی یا دانشگاه‌ها دریافت کنند. در صورت عدم نیاز به مجوز، ارائه اظهارنامه‌ای درباره موضوع تحقیق ضروری است. همچنین، دریافت ویزای “تحقیق علمی” از نمایندگی‌های ترکیه در خارج الزامی است. - اجازه اقامت از طریق خرید ملک
افرادی که در ترکیه ملکی خریداری کرده‌اند، باید در آن ساکن باشند. اگر اعضای خانواده نیز در مالکیت مشترک سهیم باشند، می‌توانند برای اقامت اقدام کنند. این اعضا شامل همسر، فرزندان نابالغ و فرزندان وابسته بالغ هستند. برای دریافت این نوع اقامت در سال ۲۰۲۵، ارزش ملک باید بیش از ۲۰۰ هزار دلار باشد. - اجازه اقامت برای کسب‌وکار و تجارت
متقاضیانی که بیش از سه ماه درخواست اقامت دارند، باید دعوت‌نامه یا مدارک مشابهی از شرکتی که قصد همکاری با آن را دارند، ارائه دهند. - اجازه اقامت برای آموزش‌های ضمن خدمت
این مجوز بر اساس اطلاعات مربوط به دوره آموزشی، مدت و محل برگزاری صادر می‌شود. - اجازه اقامت برای تحصیل یا برنامه‌های تبادل دانشجویی
اتباعی که به دلیل تحصیل یا شرکت در برنامه‌های تبادل مانند اراسموس، مولانا و فارابی وارد ترکیه می‌شوند، باید مدارک مربوطه را ارائه دهند. دانشجویانی که در سه ماه نخست ثبت‌نام بیمه سلامت عمومی (SGK) را دریافت می‌کنند، نیازی به بیمه خصوصی ندارند. در غیر این صورت، تهیه بیمه خصوصی الزامی است. - اجازه اقامت توریستی
درخواست این نوع اقامت بر اساس اطلاعات سفر فرد ارزیابی می‌شود و در صورت نیاز، مدارک تکمیلی درخواست خواهد شد. - اجازه اقامت درمانی
اتباع خارجی که برای درمان به ترکیه سفر می‌کنند، در صورتی که بیماری آنها تهدیدی برای سلامت عمومی نباشد، می‌توانند از خدمات بیمارستان‌های دولتی و خصوصی بهره ببرند. اگر هزینه درمان را شخصاً پرداخت کرده باشند، ارائه بیمه سلامت الزامی نیست. مدت اقامت مطابق طول دوره درمان تعیین می‌شود. - اجازه اقامت بر اساس تصمیمات قضایی یا اداری
برای افرادی که بر اساس حکم قضایی یا تصمیمات اداری ملزم به اقامت در ترکیه هستند، مدت‌زمان اقامت مطابق با تصمیم مربوطه تعیین می‌شود. - اجازه اقامت خانوادگی
افرادی که اقامت خانوادگی خود را از دست داده‌اند و به اقامت کوتاه‌مدت تغییر وضعیت می‌دهند، باید شرایط خاصی را رعایت کنند. همچنین، اتباعی که حداقل سه سال اقامت خانوادگی داشته‌اند، می‌توانند از برخی مزایا برخوردار شوند. در مواردی مانند خشونت خانگی یا فوت حمایت‌کننده، برخی شرایط تسهیل می‌شود. - اجازه اقامت برای شرکت در دوره‌های زبان ترکی
این نوع اقامت دیگر صادر نمی‌شود. - اجازه اقامت برای تحصیل، تحقیق، کارآموزی و دوره‌های آموزشی از طریق مؤسسات دولتی
این اقامت حداکثر یک‌ساله صادر می‌شود و برای افرادی که هزینه‌های آنها توسط دولت تأمین می‌شود، نیازی به ارائه بیمه سلامت نیست. - اجازه اقامت برای فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌های ترکیه
فارغ‌التحصیلان می‌توانند تا شش ماه پس از پایان تحصیل، یک‌بار و به مدت یک سال مجوز اقامت دریافت کنند. - اجازه اقامت برای سرمایه‌گذاران خارجی
افرادی که در ترکیه سرمایه‌گذاری کلانی انجام می‌دهند، می‌توانند تا پنج سال اجازه اقامت دریافت کنند. این امکان برای همسر و فرزندان وابسته نیز فراهم است.
مدت‌زمان و شرایط اقامت کوتاه‌مدت
به‌جز مورد شماره ۱۳، اقامت کوتاه‌مدت معمولاً حداکثر دو ساله صادر می‌شود. برای دریافت این مجوز، اتباع خارجی باید شرایط زیر را داشته باشند:
- ارائه مدارک معتبر درباره هدف اقامت،
- عدم شمول در ماده ۷ قانون،
- رعایت استانداردهای سلامت و ایمنی،
- ارائه سوابق کیفری در صورت درخواست،
- ارائه آدرس محل اقامت در ترکیه.
دلایل رد، ابطال یا عدم تمدید اقامت کوتاه‌مدت
- از بین رفتن یکی از شرایط الزامی،
- استفاده غیرقانونی از مجوز اقامت،
- صدور حکم اخراج یا ممنوعیت ورود،
- عدم رعایت مدت اقامت در خارج از ترکیه.
