برای افرادی که خانه خود را اجاره داده و در انتقال وجه، گزینه پرداخت “دیگر” را انتخاب کرده‌اند، بررسی‌های مالیاتی آغاز شده است. روش هوش مصنوعی که در پیگیری‌های مالیاتی استفاده می‌شود، این انتقالات را تحت نظر قرار داده است.
اگر پولی از طریق گزینه “دیگر” به حساب شما واریز شود، حتی اگر درآمد حاصل از اجاره نباشد، ممکن است مشمول جریمه مالیاتی شوید. هوش مصنوعی می‌تواند این نوع انتقالات را به عنوان “درآمد اجاره” تفسیر کند. اگر مبلغی با توضیح “دیگر” یا “درآمد اجاره” به حساب شما واریز شود، ممکن است حتی پس از ماه‌ها یا سال‌ها با جریمه مالیاتی مواجه شوید.
احتمال قرار گرفتن در گروه پرخطر مالیاتی
بر اساس گزارش منتشرشده در روزنامه “ملیت”، سیستم هوش مصنوعی مورد استفاده توسط اداره مالیات می‌تواند پول‌هایی را که با توضیح “دیگر” ارسال می‌شوند، به عنوان “درآمد اجاره” در نظر گرفته و فرد را در گروه پرخطر مالیاتی قرار دهد. مشخص شده است که تعداد زیادی از افراد به همین شیوه اخطاریه‌های الکترونیکی دریافت کرده‌اند.
سوالات مهم در مورد این موضوع:
- افرادی که درآمد اجاره ندارند اما با چنین وضعیتی مواجه شده‌اند، چه اقداماتی باید انجام دهند؟
- صاحبان املاکی که از پرداخت مالیات فرار کرده‌اند، با چه نوع مجازاتی روبه‌رو خواهند شد؟
- آیا برای مستأجران نیز ریسکی در این مورد وجود دارد؟
بیش از ۲.۷ میلیون نفر اظهارنامه مالیاتی ارائه کرده‌اند
کارشناس املاک، مصطفی هاکان اوزلماچیکلی، در مصاحبه‌ای با “ملیت” توضیح داد:
“مدتی است که بررسی‌هایی در مورد پرداخت اجاره‌ها انجام می‌شود. وزارت خزانه‌داری و دارایی در سال‌های گذشته نیز هشدارهای مهمی درباره اظهارنامه درآمد اجاره داده بود. در حال حاضر، تعداد قابل‌توجهی از افراد از اجاره املاک خود درآمد کسب می‌کنند. به این درآمد “درآمد سرمایه‌گذاری در املاک و مستغلات” گفته می‌شود و تعداد مؤدیان مالیاتی در این حوزه هر روز در حال افزایش است. در حال حاضر، تعداد افرادی که برای درآمد اجاره‌ای اظهارنامه ارائه داده‌اند، از ۲.۷ میلیون نفر فراتر رفته است. اما این عدد هنوز به سطح مطلوب نرسیده است. تخمین زده می‌شود که حدود ۷ میلیون مستأجر در ترکیه وجود دارد، اما بسیاری از مالکان هنوز اظهارنامه مالیاتی ارائه نکرده‌اند.”
چگونه درآمد اجاره‌ای شناسایی می‌شود؟
دولت ابزارهای متعددی برای شناسایی این درآمدها دارد. اول اینکه می‌توان بررسی کرد آیا مالک در ملک ثبت‌شده خود سکونت دارد یا نه. این اطلاعات از طریق سیستم ثبت جمعیت مبتنی بر آدرس قابل پیگیری است. علاوه بر این، داده‌هایی مانند اشتراک برق، آب، و تلفن نیز بررسی می‌شوند. بنابراین، دولت ابزارهای زیادی برای نظارت بر این موارد در اختیار دارد.
لزوم پرداخت اجاره از طریق بانک
در سال‌های اخیر، مقررات متعددی برای تضمین ثبت صحیح پرداخت‌های اجاره‌ای اعمال شده است. به عنوان مثال، در اکتبر ۲۰۲۴، طبق “ابلاغیه عمومی مالیات بر درآمد”، دامنه قوانین مرتبط با پرداخت‌های مالی و دریافت‌ها گسترش یافت. بر اساس این قانون، از این پس، صرف‌نظر از مبلغ اجاره، تمامی پرداخت‌ها باید از طریق بانک یا اداره پست انجام شود و ارائه مستندات آن الزامی است.
جریمه برای پرداخت نقدی اجاره
برای افرادی که این الزامات را رعایت نکنند، جریمه‌های مالی در نظر گرفته شده است. میزان جریمه تعیین شده و به اندازه ۵ درصد از مبلغ پرداختی، جریمه تخلف خاص اعمال می‌شود. البته، اگر مستأجر به‌صورت داوطلبانه این موضوع را گزارش دهد، جریمه‌ای برای او در نظر گرفته نمی‌شود.
به عنوان مثال، اگر اجاره ۲۰ هزار لیر نقداً پرداخت شود، حداقل ۵ هزار لیر جریمه برای هر دو طرف (مستأجر و موجر) اعمال می‌شود. در صورتی که بخشی از اجاره از طریق بانک و بخشی نقداً پرداخت شود، ۱۰ درصد از مبلغ پرداخت‌شده نقدی به‌عنوان جریمه در نظر گرفته می‌شود، اما حداقل جریمه ۵ هزار لیر خواهد بود.
آغاز دوره اظهارنامه مالیاتی: پرداخت مالیات ضروری است
صرف‌نظر از اینکه در توضیح پرداخت عبارت “اجاره” قید شده یا نه، در حال حاضر دوره ارائه اظهارنامه مالیاتی آغاز شده است. مالکان موظف‌اند درآمدهای خود را اعلام کرده و از طریق سامانه اظهارنامه مالیاتی دیجیتال مالیات خود را پرداخت کنند.
آیا مستأجرانی که با گزینه “دیگر” پرداخت می‌کنند، جریمه خواهند شد؟
اگر مستأجران اجاره خود را از طریق بانک پرداخت کنند، مسئولیت اضافی بر عهده آنها نیست. نیازی به انتخاب گزینه “پرداخت اجاره” به‌صورت خاص وجود ندارد.
محاسبه مالیات اجاره‌ای
اگر اظهارنامه درآمد اجاره‌ای در موعد مقرر ارائه نشود، علاوه بر جریمه ۵ درصدی، معافیت مالیاتی نیز لغو می‌شود. به عنوان مثال، اگر یک مالک ماهانه ۱۰ هزار لیر اجاره دریافت کند، درآمد سالانه او ۱۲۰ هزار لیر خواهد بود. در صورتی که از معافیت ۳۳ هزار لیری استفاده کند، با استفاده از روش هزینه ثابت، مالیات پرداختی او ۱۳,۰۵۰ لیر خواهد بود. اما در صورت از دست دادن معافیت، مالیات پرداختی به ۱۸,۵۰۰ لیر افزایش می‌یابد.
جریمه برای پرداخت نقدی اجاره چقدر است؟
به عنوان مثال، اگر ۲۰ هزار لیر اجاره نقداً پرداخت شود، حداقل ۵ هزار لیر جریمه برای مستأجر و موجر اعمال خواهد شد. اگر فقط بخشی از اجاره نقداً پرداخت شود، ۱۰ درصد مبلغ پرداختی نقدی جریمه خواهد شد، اما حداقل جریمه ۵ هزار لیر است.
افرادی که درآمد اجاره ندارند اما اخطاریه دریافت کرده‌اند، چه باید بکنند؟
افرادی که دیگر درآمد اجاره‌ای ندارند یا به دلایل خاصی دیگر اجاره دریافت نمی‌کنند، می‌توانند از طریق سامانه “اظهارنامه آماده” در لینک (https://intvrg.gib.gov.tr/hazirbeyan) درخواست معافیت خود را ثبت کنند.
- کسانی که واقعاً درآمد اجاره ندارند، می‌توانند از گزینه “درخواست معافیت” استفاده کنند.
- افرادی که ملک خود را فروخته‌اند یا خودشان در آن سکونت دارند، می‌توانند با ارائه درخواست، مشکل خود را حل کنند.
- در سامانه اظهارنامه آماده، اگر مبلغ واریزی با عنوان “اجاره” ثبت شده باشد، سیستم به‌طور خودکار آن را به عنوان “درآمد اجاره‌ای” در نظر می‌گیرد. بنابراین، اگر واقعاً درآمدی وجود ندارد، باید از طریق سیستم مذکور درخواست اصلاح داده شود.
