امضای الکترونیکی: کلید قراردادهای دیجیتال
امضایی که برای تأیید تراکنش‌ها، قراردادهای ایمن و تأیید هویت استفاده می‌کنیم به 3500 سال قبل از میلاد مسیح بازمی‌گردد. معروف است که سومریان الواح خود را که به خط میخی می‌نوشتند با مهر امضا می‌کردند. امروزه امضای ما که با فونت‌ها، شکل‌ها و خطوط منحصربه‌فرد خود ایجاد می‌کنیم، به‌عنوان یک سیستم کد منحصربه‌فرد برای ما عمل می‌کند و اسنادی را که روی آن استفاده می‌شود رسمی می‌کند و هویت ما را تأیید می‌نماید.
امضای دستی ما هنوز اهمیت خود را حفظ کرده است، اما توسعه فناوری‌های دیجیتال ما را قادر ساخته است که با امضای الکترونیکی آشنا شویم؛ امضایی که نوع متفاوتی از امنیت و منحصربه‌فرد بودن را برای ما به ارمغان می‌آورد. امضای الکترونیکی که توسط مقررات قانونی نیز پشتیبانی می‌شود، امکان تأیید اسناد در محیط دیجیتال را فراهم می‌کند. در این مقاله شما را با امضای الکترونیکی، حوزه‌های استفاده از آن و نحوه دریافت آن آشنا خواهیم کرد.
امضای الکترونیکی چیست؟
امضای الکترونیکی یک داده الکترونیکی است که امکان امضا و تأیید سند را با افزودن به داده‌های الکترونیکی دیگر فراهم می‌کند. این نوع امضا، یکپارچگی، دقت و تأیید هویت اسناد امضاشده را تضمین کرده و اسناد دیجیتال را با اسناد کاغذی با امضای دستی برابر می‌نماید.
استفاده از امضای الکترونیکی در ترکیه توسط قانون امضای الکترونیکی شماره 5070 تنظیم شده است. امضای الکترونیکی مانند امضای دستی ساختار ثابتی ندارد و شامل حروف، کاراکترها یا نمادهایی است که به‌طور منحصربه‌فرد برای هر سند تنها از طریق یک کلید تولید می‌شود.
برای استفاده از امضای الکترونیکی، باید ابتدا توسط مؤسسات مجاز اقدام به ایجاد گواهی الکترونیکی نمایید. این گواهی، یک پرونده الکترونیکی است که حاوی اطلاعات هویتی شما و داده‌های موردنیاز برای تأیید امضا می‌باشد.
استفاده از امضای الکترونیکی
امضای الکترونیکی با جلوگیری از تغییر، حذف یا اضافه شدن داده‌ها، یکپارچگی اسناد امضاشده را تضمین می‌کند. تراکنش‌های انجام‌شده در محیط دیجیتال را رسمی کرده، آنها را به‌صورت قانونی ثبت می‌کند و از رد شدن آنها جلوگیری می‌کند. همچنین یک روش احراز هویت بسیار امن است. بنابراین مزایای زیادی هم برای افراد و هم برای مؤسسات به همراه دارد.
به لطف امضای الکترونیکی، تراکنش‌هایی که نیاز به تأیید امضا دارند، می‌توانند سریع‌تر انجام شوند. فرآیند بایگانی نیز آسان‌تر می‌شود زیرا اسناد امضاشده را می‌توان به‌جای کاغذ به‌صورت الکترونیکی ذخیره کرد. به همین دلیل می‌توان آن را گزینه‌ای سازگار با محیط‌زیست و کم‌هزینه دانست.
امنیت و حریم خصوصی که امضای الکترونیکی ارائه می‌دهد، امکان استفاده از آن را در مؤسسات دولتی، خدمات بهداشتی و درمانی، بانک‌ها و پلتفرم‌های تجارت الکترونیکی فراهم می‌کند. با امضای الکترونیکی، فرآیندهای امضای اسناد رسمی، قراردادها، موافقت‌نامه‌ها، گزارش‌ها، دادخواست‌ها، پیشنهادات قیمت و تأییدیه‌ها با سهولت، سرعت و امنیت بیشتری انجام می‌شود.
امضای الکترونیکی کجا استفاده می‌شود؟
امروزه بسیاری از معاملاتی که نیاز به امضای دستی در مناطق تجاری و عمومی دارند، می‌توانند با امضای الکترونیکی انجام شوند و انتظار می‌رود این کاربردها در سال‌های آینده افزایش بیشتری پیدا کند.
معاملات قابل انجام با امضای الکترونیکی شامل موارد زیر است:
- معاملات در دولت الکترونیک
- معاملات بین مؤسسات عمومی مانند ادارات پلیس، ثبت احوال و…
- برنامه‌های تأمین اجتماعی
- برنامه‌های مرتبط با پروژه‌های E-Prescription، E-Pulse، Titck، بیمارستان‌ها و داروخانه‌های وزارت بهداشت
- سیستم ثبت مرکزی معاملات (MERSIS)
- سامانه پست الکترونیکی ثبت‌شده (KEP)
- برنامه‌های الکترونیکی سند، فاکتور الکترونیکی، بایگانی الکترونیکی، SMM الکترونیکی
- پرداخت‌های مالیاتی
- معاملات بیمه
- برنامه‌های مدیریت اسناد و دفاتر بدون کاغذ داخلی
- بانکداری اینترنتی
- سیستم اطلاعاتی شبکه ملی قضایی (UYAP)
- تراکنش‌های شماره شناسایی (MERNIS)
- رویه‌های گمرکی و تجارت خارجی
- رویه‌های مؤسسات ثبت اختراع ترکیه
- اسناد مناقصه
- اسناد قراردادهای دیجیتال
- برنامه‌های تدارکات عمومی الکترونیکی (EKAP)
- معاملات سامانه ثبت اسناد و املاک و اطلاعات کاداستر (TAKBIS)
- ارزیابی اثرات زیست‌محیطی (E-EIA)
معاملات قابل انجام با امضای الکترونیکی به شرح زیر است:
- معاملات دولت الکترونیک
- معاملات بین مؤسسات عمومی مانند ادارات پلیس، ثبت احوال و غیره
- برنامه‌های تأمین اجتماعی
- برنامه‌های کاربردی مانند پروژه‌های E-Prescription، E-Pulse، Titck، بیمارستان‌ها و داروخانه‌های وزارت بهداشت
- سیستم ثبت مرکزی معاملات (MERSIS)
- سامانه پست الکترونیکی ثبت شده (KEP)
- برنامه‌های الکترونیکی شامل سند الکترونیکی، فاکتور الکترونیکی، بایگانی الکترونیکی، و SMM الکترونیکی
- پرداخت‌های مالیاتی
- معاملات بیمه
- مدیریت اسناد و دفتر بدون کاغذ داخلی
- بانکداری اینترنتی
- سیستم اطلاعاتی شبکه ملی قضایی (UYAP)
- تراکنش‌های شماره شناسایی (MERNIS)
- رویه‌های گمرکی و تجارت خارجی
- رویه‌های مؤسسات ثبت اختراع ترکیه
- اسناد مناقصه
- اسناد قرارداد دیجیتال
- برنامه‌های کاربردی و معاملات پلت‌فرم تدارکات عمومی الکترونیکی (EKAP)
- معاملات سامانه ثبت اسناد و املاک و اطلاعات کاداستر (TAKBIS)
- ارزیابی اثرات زیست محیطی (E-EIA)
- عملیات شبکه کامپیوتری پلیس (POLNET)
- معاملات سیستم ردیابی محصول (UTS)
مزایای استفاده از امضای الکترونیکی
دیجیتالی شدن تأثیرات عمیقی بر زندگی روزمره و کسب‌وکارها داشته است. در این مسیر، پروتکل‌های سنتی به تدریج جای خود را به پروتکل‌های دیجیتال داده‌اند و برای اطمینان از امنیت تراکنش‌های آنلاین، امضای الکترونیکی به‌عنوان یکی از کاربردی‌ترین و امن‌ترین راه‌حل‌ها توسعه یافته است.
ویژگی‌های کلیدی امضای الکترونیکی عبارت‌اند از:
- غیرقابل انکار بودن: امضای الکترونیکی از هرگونه تغییر در اسناد جلوگیری می‌کند و امکان احراز هویت ایمن را فراهم می‌سازد.
- افزایش سرعت و بهره‌وری: فرآیندهای امضای دیجیتال بدون نیاز به تعامل حضوری، موجب صرفه‌جویی در زمان و افزایش کارایی می‌شود.
- حذف نیاز به چاپ اسناد: با حذف فرآیند چاپ، هزینه‌هایی همچون کاغذ و جوهر کاهش می‌یابد.
امنیت امضای الکترونیکی
امضای الکترونیکی با استفاده از فناوری‌های رمزگذاری و پروتکل‌های احراز هویت، امنیت بالایی را برای اسناد دیجیتال فراهم می‌کند. امضای الکترونیکی دارای همان اثر حقوقی امضای دستی است و اطمینان از صحت اطلاعات، هویت امضاکننده و تاریخ و زمان دقیق امضا را تضمین می‌کند.
چگونه امضای الکترونیکی دریافت کنیم؟
برای دریافت امضای الکترونیکی، ابتدا باید یک ارائه‌دهنده خدمات گواهی الکترونیکی تأیید شده توسط سازمان فناوری اطلاعات را انتخاب کنید. پس از آن، فرآیند احراز هویت آغاز شده و گواهی الکترونیکی شما صادر خواهد شد.
اگر کارمند دولتی هستید، درخواست امضای الکترونیکی از طریق سازمان مربوطه به اداره الکترونیک و رمزنگاری ملی ارسال می‌شود.
آیا امضای الکترونیکی از دولت دریافت می‌شود؟
بله، شهروندان جمهوری ترکیه می‌توانند با ورود به پورتال دولت الکترونیک برای دریافت امضای الکترونیکی اقدام کنند.
چه کسی می‌تواند امضای الکترونیکی دریافت کند؟
تمامی شهروندان بالای 18 سال جمهوری ترکیه می‌توانند برای امضای الکترونیکی اقدام کنند. افراد حقیقی و حقوقی نیز با ارائه مدارک هویتی و فرم درخواست، واجد شرایط دریافت گواهی امضای الکترونیکی هستند.
مدارک مورد نیاز برای درخواست امضای الکترونیکی
- فرم درخواست و تعهد امضای الکترونیکی واجد شرایط
- مدرک شناسایی معتبر
- گواهی فعالیت از اتاق بازرگانی (برای شرکت‌ها)
هزینه و تمدید امضای الکترونیکی
امضای الکترونیکی با پرداخت هزینه‌ای سالانه، دوساله یا سه‌ساله خریداری می‌شود. برای تمدید، می‌توانید از مراکز مجاز قبلی یا مراکز جدید اقدام کنید، و این فرآیند باید قبل از انقضای گواهی فعلی انجام شود.
