به بهانه روز جهانی حقوق بشر، مصاحبه‌ای اختصاصی با یکی از کارشناسان سازمان ملل متحد در ترکیه (که خواسته‌اند نامشان مطرح نشود) انجام شده است که چالش‌ها و مشکلات گسترده پناهجویان ایرانی در این کشور را آشکار می‌کند. از تغییرات در روند پذیرش پناهندگان پس از سال ۲۰۱۸ گرفته تا عدم وجود حمایت‌های حقوق بشری مناسب و چرخه‌های اداری بی‌پایان، این گفتگو به بررسی واقعیت‌هایی تلخ و امیدهای گمشده در مسیر پناهندگی ایرانیان در ترکیه پرداخته است.
بخش ۱: معرفی سازمان و فعالیت‌ها
سوال ۱: لطفاً تاریخچه کوتاهی از تأسیس این سازمان و اهداف اصلی آن را توضیح دهید.
کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد (UNHCR) در تاریخ ۲۴ اکتبر ۱۹۴۵ تأسیس شد و یکی از اهداف اصلی آن حمایت از پناهندگان و پناهجویان است. در ترکیه نیز این سازمان مسئولیت‌هایی در این حوزه برعهده داشت.
تا سال ۲۰۱۸، تمام مراحل ثبت‌نام، مصاحبه و بررسی پرونده‌ها از طریق UN انجام می‌شد. اما پس از ۲۰۱۸، این وظایف به دولت ترکیه منتقل شد. اکنون، پناهجویان ابتدا باید از سوی دولت ترکیه مصاحبه شوند و در صورت پذیرش، به UN معرفی شوند.
سوال ۲: سازمان حقوق بشر در ترکیه چه برنامه‌ها یا پروژه‌هایی برای حمایت از مهاجران ایرانی اجرا کرده است؟
در ترکیه، سازمانی تحت عنوان “حقوق بشر” با مأموریت حمایت از پناهجویان فعال نیست. تا پیش از ۲۰۱۸، کمیساریای عالی پناهندگان در آنکارا مصاحبه‌ها و بررسی‌های لازم را انجام می‌داد. اما پس از این تاریخ، مسئولیت کامل به دولت ترکیه سپرده شد.
مشکلات اصلی شامل روندهای اداری پیچیده، رفتار نامناسب مأموران، و احتمال رد شدن اکثر پرونده‌ها است. حتی افرادی که قبولی UN را داشته باشند، ممکن است در این فرآیند مجدداً با چالش‌های طولانی مواجه شوند.
سوال ۳: نقش سازمان شما در تعامل با سازمان‌های دیگر چیست؟
تعامل معناداری میان UN و سایر نهادها وجود ندارد و فرآیندها بیشتر به یک چرخه اداری با هزینه‌های سنگین و نتیجه‌ای ناامیدکننده برای پناهجویان تبدیل شده است.
بخش ۲: حمایت از ایرانیان در ترکیه
سوال ۴: مهم‌ترین چالش‌هایی که مهاجران ایرانی در ترکیه با آن مواجه هستند چیست؟
- نداشتن اجازه کار رسمی
- شرایط سخت زندگی و ناامیدی از آینده
- عدم حمایت کافی از سوی نهادهای دولتی و غیردولتی
سوال ۵: این سازمان چه خدماتی را برای ایرانیانی که به حقوق خود نیاز دارند ارائه می‌دهد؟
خدمات قابل توجهی ارائه نمی‌شود. حتی مسائل اولیه مانند هزینه بیمه‌های درمانی نیز وضعیت مشخصی ندارد.
سوال ۶: آیا تاکنون موارد خاصی از نقض حقوق مهاجران ایرانی در ترکیه گزارش شده که پیگیری شده باشد؟
پیگیری‌ها بیشتر در سطح فرآیندهای اداری و قانونی انجام می‌شود که غالباً به نتایج ملموسی نمی‌رسد.
بخش ۳: فعالیت‌ها و برنامه‌های آتی
سوال ۷: سازمان حقوق بشر ترکیه چه برنامه‌هایی برای افزایش آگاهی عمومی در مورد حقوق بشر دارد؟
هیچ تبلیغات یا اطلاع‌رسانی مؤثری در این زمینه انجام نمی‌شود. اغلب مردم ترکیه تصور می‌کنند که پناهجویان برای کشور بار مالی هستند، در حالی که این برداشت نادرست است.
سوال ۸: آیا دوره‌ها یا آموزش‌هایی وجود دارد که به‌طور خاص برای جامعه ایرانی برگزار شود؟
شهرداری‌ها گاهی دوره‌های رایگان، مانند آموزش زبان ترکی، برگزار می‌کنند که برای پناهجویان نیز قابل استفاده است.
بخش ۴: پیام برای ایرانیان
سوال ۹: به‌عنوان یک کارشناس، چه توصیه‌ای برای ایرانیانی که به‌تازگی وارد ترکیه شده‌اند دارید؟
پیشنهاد می‌کنم به جای ماندن در ترکیه، به گزینه‌های دیگری فکر کنند. در این کشور، حمایت حقوق بشری یا شرایط مساعدی برای پناهجویان وجود ندارد و شرایط می‌تواند به یک بن‌بست تبدیل شود.
جمع‌بندی مصاحبه
مصاحبه‌کننده: سپاسگزارم از شما بابت توضیحات کامل و وقتی که در اختیار ما گذاشتید. آیا نکته‌ای هست که بخواهید در پایان اضافه کنید؟
مصاحبه‌شونده: امیدوارم کمک کوچکی برای درک بیشتری از این سازمان کرده باشم. اگر خوانندگان محترم سوالی داشتند، از طریق سایت شما خوشحال می‌شوم به آنها کمکی کنم.