مالیات بر شرکت‌ها (Kurumlar Vergisi) چیست؟
مالیات بر شرکت‌ها یکی از هزینه‌های اصلی بسیاری از شرکت‌هاست. این نوع مالیات بر سود خالص شرکت‌ها اعمال می‌شود و تمامی نهادهای دارای شخصیت حقوقی را در بر می‌گیرد. هدف از این مقاله، معرفی جامع این مالیات، فرآیند پرداخت، نرخ‌های جاری و مشوق‌های مربوط به آن است تا بتوانید با آگاهی بیشتر بار مالیاتی کسب‌وکار خود را کاهش دهید.
مالیات بر شرکت‌ها چگونه تعریف می‌شود؟
مالیات بر شرکت‌ها نوعی مالیات مستقیم است که بر سود خالص شرکت‌ها اعمال می‌شود. این سود شامل تمام درآمدها و منافع شرکت در یک سال مالی پس از کسر هزینه‌های قابل قبول و معافیت‌ها است. با تحقق سود، تعهد مالیاتی نیز آغاز می‌شود.
چه شرکت‌هایی موظف به پرداخت مالیات بر شرکت‌ها هستند؟
تمایز میان شرکت‌های با اقامت کامل و اقامت محدود
پرداخت این مالیات براساس دو نظام مختلف انجام می‌شود: اقامت کامل (Tam Mükellefiyet) و اقامت محدود (Dar Mükellefiyet).
شرکت‌های مشمول اقامت کامل
شرکت‌هایی که مرکز قانونی و مدیریتی آن‌ها در ترکیه قرار دارد، ملزم به پرداخت مالیات بر تمام درآمدهای داخلی و خارجی خود هستند.
شرکت‌های مشمول اقامت محدود
شرکت‌هایی که مرکز قانونی و مدیریتی آن‌ها خارج از ترکیه است، فقط بابت درآمدهای حاصل از فعالیت در ترکیه مشمول مالیات خواهند بود.
منابع درآمدی مشمول مالیات در اقامت محدود:
- درآمد حاصل از فعالیت نمایندگی‌ها یا دفاتر شرکت‌های خارجی در ترکیه
- درآمدهای کشاورزی و مشاغل آزاد در ترکیه
- اجاره یا سود حاصل از دارایی‌های منقول و غیرمنقول واقع در ترکیه
- سایر درآمدها و عواید کسب‌شده در ترکیه
اما مثلاً اگر یک شرکت محدود صرفاً کالایی از ترکیه بخرد و آن را به کشور دیگری بفروشد، این سود مشمول مالیات نخواهد شد.
وضعیت مالیاتی انواع شرکت‌ها
مالیات شرکت‌های سهامی و با مسئولیت محدود
درآمد تمام شرکت‌های سهامی (Anonim) و با مسئولیت محدود (Limited) مشمول مالیات بر شرکت‌هاست. نرخ این مالیات برای سال 2025، معادل 25٪ از سود خالص آن‌ها تعیین شده است.
این شرکت‌ها موظفند تا پایان فروردین هر سال، اظهارنامه مالیاتی مربوط به سال مالی قبل را ارائه دهند.
وضعیت مالیاتی تعاونی‌ها و انجمن‌ها
تعاونی‌ها
تعاونی‌ها براساس «قانون شماره 1163 تعاونی‌ها» تأسیس می‌شوند. هدف اصلی آن‌ها ارائه خدمات به اعضا در قالب همکاری و همبستگی است. تعاونی‌های وابسته به مدارس، در صورتی که به‌عنوان مؤسسات اقتصادی ذیل قانون تعاونی‌ها یا تحت پوشش یک انجمن فعالیت کنند، مشمول مالیات شرکت‌ها می‌شوند.
انجمن‌ها و بنیادها
هرچند انجمن‌ها و بنیادها اصولاً مشمول مالیات نیستند، اما مؤسسات اقتصادی وابسته به آن‌ها (مثل آموزشگاه‌ها یا درمانگاه‌ها) حتی در صورت غیرانتفاعی بودن، باید مالیات پرداخت کنند. صرف غیردولتی یا فاقد شخصیت حقوقی بودن این مؤسسات، آن‌ها را از مالیات معاف نمی‌کند.
مالیات بر شرکت‌ها چگونه محاسبه می‌شود؟
مراحل کلی محاسبه مالیات
برای محاسبه مالیات، ابتدا سود خالص مشمول مالیات مشخص می‌شود. سپس نرخ مالیاتی به آن اعمال می‌گردد. مراحل اصلی شامل موارد زیر است:
شناسایی درآمدها و هزینه‌ها
درآمدهای شرکت از محل فروش، خدمات، اجاره، سود بانکی و غیره جمع‌آوری می‌شود. در مقابل، هزینه‌هایی مانند مواد اولیه، دستمزد کارکنان، هزینه‌های مالی و سایر هزینه‌های عملیاتی از درآمد کسر می‌شود.
تعدیلات و کسرهای قانونی
پس از محاسبه سود ناخالص، هزینه‌ها و معافیت‌هایی مانند:
- هزینه‌های قابل قبول (مثل هزینه‌های تأسیس و انتشار اوراق بهادار)
- سود حاصل از شرکت‌های خارجی تحت کنترل
- معافیت‌ها برای پروژه‌های علمی یا فرهنگی
- تعدیل زیان سنواتی (مانند زیان ناشی از فعالیت‌های خارج از کشور)
از مبلغ کل کسر می‌شود تا سود خالص نهایی به دست آید.
هزینه‌هایی که قابل کسر نیستند
برخی هزینه‌ها، مانند بهره سرمایه‌گذاری شخصی یا زیان ناشی از پخش‌های رادیویی و تلویزیونی، قابل کسر نیستند.
نرخ مالیات شرکت‌ها در سال 2025
در سال 2024، با تصویب قانون شماره 7524، تغییراتی در نرخ مالیات اعمال شد. طبق این قانون:
- حداقل مالیات داخلی شرکت‌ها نمی‌تواند کمتر از 10٪ از سود ناخالص باشد.
- در سطح بین‌المللی نیز حداقل نرخ مالیات 15٪ تعیین شده است که به عنوان «مالیات حداقلی جهانی» شناخته می‌شود.
نحوه پرداخت مالیات بر شرکت‌ها
روش‌های پرداخت
مالیات بر شرکت‌ها از طریق:
- سامانه اداره مالیات دیجیتال (Dijital Vergi Dairesi)
- اپلیکیشن موبایل GİB
- بانک‌های طرف قرارداد
قابل پرداخت است.
مهلت پرداخت
مهلت نهایی پرداخت مالیات، تا پایان ماهی است که اظهارنامه مالیاتی ارائه می‌شود (معمولاً آپریل ماه).
فرآیند ارائه اظهارنامه مالیاتی
اظهارنامه مالیاتی مربوط به سال قبل (مثلاً در سال 2025، برای سال مالی 2024) باید از 1 تا 30 آپریل تنظیم و ارسال شود.
هشدار حقوقی و سرمایه‌گذاری
اطلاعات، تحلیل‌ها و توصیه‌های ارائه‌شده در این مقاله در چارچوب مشاوره سرمایه‌گذاری رسمی قرار نمی‌گیرند. تصمیم‌گیری‌های مالی بر مبنای این اطلاعات ممکن است با ریسک همراه باشد و لزوماً با وضعیت مالی شخص یا شرکت تطابق نداشته باشد. باناسور هیچ‌گونه مسئولیتی در قبال پیامدهای تصمیم‌گیری بر اساس محتوای این صفحه نمی‌پذیرد.
