بر اساس اطلاعات منتشرشده در وب‌سایت ریاست مدیریت بحران و وضعیت‌های اضطراری ترکیه (AFAD)، زلزله‌ای به بزرگی ۳٫۹ ریشتر با مرکزیت دریای مرمره و در نزدیکی سواحل سیلیوری استانبول ثبت شد. در ادامه و در ساعت ۱۲:۴۹، زلزله‌ای دیگر با بزرگی ۶٫۲ ریشتر در همان منطقه رخ داد.
این زمین‌لرزه که حدود ۱۰ ثانیه احساس شد، باعث وحشت گسترده‌ای شد. به دنبال این حادثه، نگاه‌ها به سوی کارشناسان زمین‌شناسی و زلزله‌شناسی معطوف شد.
نظرات کارشناسان درباره زلزله اخیر
پروفسور دکتر اوکان توی‌سوز: “باید مدتی را به نظارت بپردازیم”
زمین‌شناس برجسته، پروفسور دکتر اوکان توی‌سوز در گفت‌وگو با شبکه NTV اعلام کرد:
“باید محتاط باشیم. پس از زلزله‌ای با بزرگی ۴ ریشتر، زمین‌لرزه‌ای با بزرگی ۶ ریشتر رخ داد. این مقادیر ممکن است تغییر کند. این زلزله در انتهای غربی گسل آناتولی شمالی که انتظار زلزله بزرگی در آن می‌رود، اتفاق افتاده است. در حال حاضر نمی‌توانیم اظهارنظر قطعی کنیم، اما این نوع زلزله‌ها معمولاً زلزله‌ای بزرگ‌تر را تحریک نمی‌کنند. احتمال وقوع زلزله‌ای با بزرگی ۵ ریشتر پس از این زلزله وجود دارد. زلزله با پیش‌لرزه ۴ آغاز شد، سپس زلزله‌ای ۶ ریشتری رخ داد و حال احتمال وقوع پس‌لرزه‌هایی با بزرگی ۵ یا کمتر وجود دارد.”
پروفسور دکتر ضیاءالدین چاکیر: “این زلزله، همان زلزله منتظرمانده نیست”
پروفسور دکتر ضیاءالدین چاکیر نیز با اشاره به اینکه زلزله در منطقه مورد انتظار برای زلزله بزرگ رخ نداده، گفت:
“زلزله حدود ۳۰ کیلومتر با نقطه‌ای که انتظار زلزله بزرگ را داریم فاصله دارد. بنابراین این زلزله، همان زلزله بزرگ مورد انتظار نیست. اما باعث افزایش تنش در گسل اصلی شده است.”
دکتر رمضان دمیرتاش: “در همان محل زلزله ۲۰۱۹ رخ داده است”
دکتر رمضان دمیرتاش نیز در اظهاراتی اعلام کرد:
“این زلزله دقیقاً در محل زلزله‌ای با بزرگی ۵٫۹ که در ۲۶ سپتامبر ۲۰۱۹ رخ داد، اتفاق افتاده است. بنابراین باید با دقت بیشتری پیگیری شود. این همان زلزله بزرگ مرمره نیست.”
نگاهی عمیق‌تر به پیامدهای زلزله
ناسی گورور: “این زلزله را نباید بی‌اهمیت تلقی کرد”
پروفسور دکتر ناسی گورور، زمین‌شناس معروف، در گفت‌وگویی تلفنی با رسانه‌ها اظهار داشت:
“این زلزله از آن نوع نیست که بگوییم تمام شد و گذشت. ترکیه بار دیگر با واقعیت زلزله روبه‌رو شد. زلزله بزرگ در راه است. من بار دیگر به مسئولان درباره استانبول هشدار می‌دهم. دیگر زمانی برای از دست دادن نداریم.”
در پستی در شبکه‌های اجتماعی، گورور اضافه کرد:
“در دریای مرمره و روی گسل کومبورگاز زلزله‌های متعددی در اندازه‌های مختلف رخ داده است. این‌ها زلزله‌های بزرگ مورد انتظار در مرمره نیستند، بلکه فشار انباشته‌شده در این گسل را افزایش می‌دهند. در نهایت، زلزله‌ای بزرگ با بزرگی بیش از ۷ در این ناحیه محتمل است. زلزله موضوعی نیست که پس از وقوع درباره‌اش صحبت کنیم، بلکه باید پیش از وقوع اقدامات لازم را انجام دهیم. آماده‌سازی شهری به معنای صرفاً ساخت و ساز نیست، بلکه نیاز به ایجاد شهری مقاوم در برابر زلزله داریم. مردم باید در نظارت و کنترل مشارکت داشته باشند.”
هشدارها درباره مدیریت بحران و ترافیک
پروفسور دکتر ظفر آکچیغ: “نباید اجازه داد ترافیک قفل شود”
پروفسور دکتر ظفر آکچیغ، یکی از متخصصان زلزله، درباره پیامدهای احتمالی گفت:
“زلزله در ازمیر نیز احساس شد. حال مهم است که انرژی به کدام سمت منتقل خواهد شد. آیا به سمت استانبول خواهد رفت؟ سیزمولوگ‌ها با استفاده از داده‌های ماهواره‌ای به این سوال پاسخ خواهند داد. همچنین نباید مردم به‌سرعت به خودروهای خود هجوم ببرند و باعث قفل شدن ترافیک شوند.”
پروفسور دکتر حسن سوزبیلر: “فعلاً اثر سونامی پیش‌بینی نمی‌شود”
مدیر مرکز پژوهش‌های زلزله دانشگاه دوکوز ایلول ازمیر، پروفسور دکتر حسن سوزبیلر، اظهار داشت:
“در حال حاضر خطر سونامی پیش‌بینی نمی‌شود، اما زلزله می‌تواند منجر به تلفات جانی یا مالی شود. تیم‌ها در حال بررسی هستند. این زمین‌لرزه روی گسل شمال آناتولی رخ داد، اما تنها بخشی از آن شکسته است. اطلاعات تکمیلی ظرف چند ساعت آینده منتشر خواهد شد. خوشبختانه با آسیب کم‌تری مواجه شدیم. امیدوارم به‌خیر گذشته باشد.”
زلزله به‌عنوان هشدار
پروفسور دکتر مراد اوتکوچو: “زلزله اخیر را باید هشداری جدی تلقی کرد”
رئیس دانشکده مهندسی ژئوفیزیک دانشگاه ساکاریا، پروفسور دکتر مراد اوتکوچو، گفت:
“در حال حاضر ساکنان استانبول با خطر وقوع زلزله‌ای بزرگ مواجه‌اند. بخشی از گسل میان کارتال و سیلیوری سال‌هاست که شکسته نشده و به عنوان «خلأ لرزه‌ای» شناخته می‌شود. زلزله‌های اخیر در لبه غربی این ناحیه رخ داده و باید به عنوان هشدار تلقی شوند.”
وی با یادآوری زلزله ۵٫۷ ریشتری سال ۲۰۱۹، گفت:
“بر اساس پژوهش‌های ما، این زلزله ممکن است با زلزله مرمره ۱۹۹۹ مرتبط باشد. تنش ناشی از آن هنوز در این ناحیه باقی مانده است. بنابراین می‌توان گفت تأثیرات زلزله ۱۹۹۹ هنوز هم ادامه دارد. زلزله‌های اخیر نشان‌دهنده احتمال وقوع زلزله‌ای بزرگ‌تر در این خلأ لرزه‌ای هستند. ما باید فوراً اقدامات کاهش ریسک را آغاز کنیم.”
“امروز هم بیاید، تعجب ندارد؛ ۳۰ سال دیگر هم بیاید، باز هم تعجب ندارد”
پروفسور اوتکوچو افزود:
“ما مقاله‌ای علمی در سطح بین‌المللی منتشر کردیم که به این پرسش می‌پردازد که آیا زلزله سیلیوری در سال ۲۰۱۹ نشانه‌ای از زلزله‌ای بزرگ‌تر است یا نه. پاسخ این است: بله. اما اینکه آن زلزله چه زمانی رخ خواهد داد، قابل پیش‌بینی نیست. ممکن است امروز رخ دهد یا حتی ۳۰ سال دیگر. بنابراین، وقوع زلزله اخیر به‌معنای حتمی بودن زلزله‌ای بزرگ در آینده بسیار نزدیک نیست.”
