سرمایه‌گذاری‌های استارتاپی در ترکیه به سطح رکورد ۲.۶ میلیارد دلار رسید

به گزارش “گزارش سرمایه‌گذاری‌های استارتاپی ترکیه” که توسط تیم‌های KPMG ترکیه و ۲۱۲ تهیه شده، در سال ۲۰۲۴ افزایش قابل‌توجهی در تعداد معاملات و حجم معاملات استارتاپی در ترکیه ثبت شده است. تعداد کل معاملات که در سال ۲۰۲۳ برابر با ۲۹۷ بود، در سال ۲۰۲۴ به ۳۳۱ افزایش‌یافته و حجم معاملات اعلام‌شده از ۴۹۷ میلیون دلار آمریکا به ۲.۶ میلیارد دلار آمریکا رسیده است.

نتایج سال ۲۰۲۴ گزارش “سرمایه‌گذاری‌های استارتاپی ترکیه” که با همکاری تیم‌های KPMG ترکیه و ۲۱۲ تهیه شده، منتشر شد.

بر اساس این گزارش، اکوسیستم جهانی استارتاپ‌ها در سال ۲۰۲۴ باوجود کاهش جزئی در تعداد معاملات که به پایین‌ترین سطح در ۷ سال گذشته رسید، با افزایش سرمایه‌گذاری‌ها روند مقاومی را نشان داد. در سطح جهانی، تعداد معاملات با کاهش حدود ۶ درصدی به ۳۵,۶۸۵ رسید، اما حجم معاملات با افزایش تقریبی ۷ درصدی نسبت به سال قبل به ۳۶۸.۳ میلیارد دلار آمریکا رسید. در سال ۲۰۲۴، دنیای استارتاپ‌ها تحت‌تأثیر روندهای صعودی در بخش‌هایی مانند هوش مصنوعی، فناوری‌های دفاعی، سلامت و بیوتکنولوژی، امنیت سایبری و انرژی‌های جایگزین قرار گرفت و همچنین با چالش‌های مربوط به ارزیابی و استراتژی‌های خروج به دلیل نگرانی‌های فزاینده درباره تنش‌های ژئوپلیتیکی، تورم و نرخ بهره مواجه بود.
نامشخص بودن‌های اقتصادی جهانی باعث کاهش فعالیت‌های کارآفرینی در سطح جهان شده، و در ترکیه نیز روندهای مشابهی مشاهده شده است. اما اکوسیستم استارتاپی ترکیه با افزایش میزان کل سرمایه‌گذاری‌ها عملکردی مقاوم‌تر نسبت به روندهای جهانی از خود نشان داد. در سرمایه‌گذاری‌های استارتاپی ترکیه، افزایش قابل‌توجهی در تعداد معاملات و حجم معاملات ثبت شده است. تعداد کل معاملات که در سال ۲۰۲۳ برابر با ۲۹۷ بود، در سال ۲۰۲۴ به ۳۳۱ افزایش‌یافته، و حجم معاملات اعلام‌شده از ۴۹۷ میلیون دلار آمریکا به ۲.۶ میلیارد دلار آمریکا رسیده و بدین ترتیب به رکورد جدیدی دست پیدا کرده است.

اوزگه ایلهان آکار، از سهام‌داران hKPMG Türkiye M&A Danışmanlık Hizmetleri ، در ارزیابی خود گفت: “سال ۲۰۲۴، دوره‌ای بود که رشد در سطح جهانی کند شد. انتخابات ریاست‌جمهوری در ایالات متحده، ادامه جنگ روسیه و اوکراین و تنش‌های ژئوپلیتیکی در خاورمیانه، منجر به ایجاد عدم قطعیت در بازارهای جهانی شد و باعث شد که سرمایه‌گذاران بااحتیاط عمل کنند. در این راستا، اکوسیستم کارآفرینی ترکیه باتوجه‌به روندهای جهانی افزایش پیدا کرد، اما نرخ افزایش در ترکیه به نسبت جهانی به رکورد رسیده بود. در سال ۲۰۲۴، حجم کل معاملات با افزایش تقریبی ۲.۱ میلیارد دلار آمریکا به ۲.۶ میلیارد دلار آمریکا رسید. یکی از دلایل مهم این افزایش، فروش Hepsiburada به مبلغ رکوردی ۱.۱ میلیارد دلار به Kaspi.kz از قزاقستان بود، اما حتی بدون این معامله هم‌افزایش قابل‌توجهی در حدود ۱ میلیارد دلار داشت. همچنین، اکوسیستم کارآفرینی ترکیه از نظر تعداد معاملات نیز نسبت به ۲۹۷ معامله‌ای که در سال ۲۰۲۳ انجام شد، با ۳۳۱ معامله در سال ۲۰۲۴ نسبت به اکوسیستم جهانی عملکرد مثبتی داشت.”

علی کارابی، شریک مؤسس ۲۱۲ در بیانیه‌ای گفت: “سال ۲۰۲۴، نقطه عطفی مهم در اکوسیستم استارتاپی ترکیه بود. خریدها و سرمایه‌گذاری‌های مراحل پیشرفته، بزرگی و پویایی درحال‌توسعه اکوسیستم را نشان داد. حجم معاملات به طور عمده تحت‌تأثیر این دو حوزه شکل گرفت. درحالی‌که بخش فین‌تک رهبری خود را در تعداد معاملات حفظ کرد، بخش بازارهای آنلاین به یکی از جاذب‌ترین حوزه‌ها برای سرمایه‌گذاران تبدیل شد. تغییر Hepsiburada، سرمایه‌گذاری بزرگ Insider و دورهای سرمایه‌گذاری با مقیاس بزرگ، تحولات مهمی بودند که پتانسیل ترکیه را بیشتر تقویت کردند. همچنین، عرضه‌های عمومی نیز باعث شد اکوسیستم با یک جمعیت سرمایه‌گذار گسترده‌تر تماس برقرار کند. دنیای استارتاپ‌های ترکیه به طور مداوم به سمت فرصت‌های جهانی نزدیک‌تر و گام‌های قوی‌تری برمی‌دارد. این امر پتانسیل رشد اکوسیستم را افزایش می‌دهد و نشان می‌دهد که در آینده تأثیر گسترده‌تری خواهد داشت.”

بیشترین تعداد معاملات در بخش فین‌تک انجام شد. بر اساس تعداد معاملات، بخش فین‌تک با ۳۱ معامله در طول سال، جایگاه رهبری را به خود اختصاص داد. پس از آن، بیوتکنولوژی با ۲۸ معامله و هوش مصنوعی با ۲۵ معامله قرار گرفتند؛ علاوه بر این، بخش‌های نرم‌افزار به‌عنوان خدمت (SaaS)، بازی و فناوری‌های بهداشتی نیز از نظر تعداد معاملات، فعال‌ترین حوزه‌های دیگر بودند. از نظر حجم معاملات، با کمک معامله Hepsiburada، بخش بازارهای آنلاین با ۱.۲ میلیارد دلار در صدر قرار گرفت و سپس با ۵۴۶ میلیون دلار، بخش SaaS در جایگاه بعدی قرار داشت.

بخش بازی هم همچنان جذابیت خود را حفظ می‌کند. در سال ۲۰۲۴، شرکت‌های استراتژیک جهانی که در اکوسیستم سرمایه‌گذاری کردند شامل شرکت‌های DoubleU Games از کره جنوبی، Moon Active از اسرائیل و Game District از پاکستان بودند. از نظر حجم معاملات، فروش Paxie Games به DoubleU Games به مبلغ ۶۷ میلیون دلار، سرمایه‌گذاری اولیه ۵۰ میلیون‌دلاری Spyke Games در Moon Active، و سرمایه‌گذاری‌های اولیه ۳۰ میلیون و ۱۸ میلیون‌دلاری Grand Games و Agave Games که به ترتیب تحت رهبری سرمایه‌گذاران مالی جهانی Balderton Capital از بریتانیا صورت گرفت، از معاملات برجسته این بخش به شمار می‌آید. همچنین، باتوجه‌به اینکه در ۲۰ معامله که در سال ۲۰۲۴ در این بخش صورت گرفت، ۱۳ معامله توسط سرمایه‌گذاران مالی هدایت شد، می‌توان گفت که در این بخش جریان سرمایه متوازنی وجود دارد و جذابیت آن همچنان در نظر سرمایه‌گذاران حفظ شده است. اکوسیستم کارآفرینی در ترکیه با موفقیت‌های قبلی خود، توجه سرمایه‌گذاران را زنده نگه داشته و به جذب استعدادهای جوان به این حوزه کمک می‌کند.

افزایش حرکت در معاملات خارجی و دیاسپورا. بزرگ‌ترین معامله در معاملات استارتاپی خارجی، خرید مشترک ۶۵ درصد از سهام NEOPAY مستقر در امارات متحده عربی توسط شرکت فین‌تک ترکیه‌ای Dgpays و گروه هلدینگ Arcapita مستقر در بحرین به مبلغ ۲۵۰ میلیون دلار بود. این معامله به‌عنوان گامی مهم در تبدیل Dgpays به یک بازیگر قدرتمند در اکوسیستم فین‌تک منطقه‌ای تلقی می‌شود. بزرگ‌ترین معامله در معاملات دیاسپورا، سرمایه‌گذاری پیشرفته به مبلغ ۱۳۰ میلیون دلار بود که گروهی از سرمایه‌گذاران بزرگ در استارتاپ فناوری‌های بهداشتی BillionToOne مستقر در ایالات متحده که اوغوزهان آتا به‌عنوان یکی از بنیان‌گذاران آن شناخته می‌شود، انجام دادند. هدف اصلی BillionToOne از این سرمایه‌گذاری، بهبود تکنولوژی‌های مورد استفاده در تشخیص مولکولی برای افزایش دقت، صحت و دسترسی به غربالگری‌های پری‌ناتال و تشخیص‌های آنکولوژی و بالا بردن استانداردها در خدمات بهداشتی است.

دیگر معاملات برجسته در اکوسیستم کارآفرینی ترکیه در سال ۲۰۲۴

سهام ۶۵.۴ درصدی غول تجارت الکترونیکی Hepsiburada به مبلغ ۱.۱ میلیارد دلار توسط Kaspi.kz مستقر در قزاقستان خریداری شد. این خرید که تنها معامله بزرگ‌سال بود، به طور قابل‌توجهی به حجم کل معاملات کمک کرد. سرمایه‌گذاری پیشرفته ۵۰۰ میلیون‌دلاری Insider از General Atlantic مستقر در ایالات متحده نیز یکی دیگر از معاملاتی بود که به حجم کل معاملات به طور چشمگیری کمک کرد. با این معامله، Insider به‌شدت به سطح ارزیابی decacorn (شرکت‌هایی باارزش ۱۰ میلیارد دلار و بالاتر) نزدیک شد. Insider که در حال حاضر در ۲۸ کشور فعالیت دارد، برای مقیاس‌پذیری خود، اولویت را به ایالات متحده خواهد داد. Insider که از زمان اولین ورود به ایالات متحده، در این منطقه سه برابر رشد کرده، قصد دارد با استفاده از فرصت‌هایی که General Atlantic فراهم می‌کند، بازار را تسلط کند و اقدام به خریدهای جدید در سطح جهانی، با اولویت در ایالات متحده، نماید.

Getir با دریافت سرمایه‌گذاری پیشرفته ۲۵۰ میلیون‌دلاری از Mubadala Investment Company، کنترل مدیریتی را به Mubadala واگذار کرد. خرید Paynet توسط iyzico به مبلغ ۸۷ میلیون دلار، بزرگ‌ترین معامله سال در بخش فین‌تک بود که از نظر تعداد معاملات در صدر قرار دارد. این معامله همچنین به‌عنوان بزرگ‌ترین خرید انجام شده بین دو شرکت ترکی در بخش فین‌تک شناخته می‌شود. انتظار می‌رود با اضافه‌شدن تجربه Paynet در راه‌حل‌های پرداخت B2B و B2B2C به پرتفوی نوآورانه iyzico، هم سینرژی بالایی به وجود آید و هم iyzico بتواند خدمات گسترده‌تری به مشتریان خود ارائه دهد.

سال ۲۰۲۴ سالی بود که در آن عرضه‌های عمومی نیز در اکوسیستم استارتاپی ترکیه در کانون توجه قرار گرفت. در مه ۲۰۲۴، شرکت Altınay Savunma که یکی از بازیگران قوی در صنعت وسایل نقلیه بدون سرنشین است، ۲۵ درصد از سهام خود را عرضه کرد و از سرمایه‌گذاران ۵۸.۵ میلیون دلار جمع‌آوری کرد. به همین ترتیب، BinBin که راه‌حل‌های تحرک دوستدار محیط‌زیست ارائه می‌دهد، ۱۵.۲ درصد از سهام خود را عرضه کرد و ۴۵.۷ میلیون دلار سرمایه جذب کرد.

در اکوسیستم سرمایه‌گذاری‌های خطرپذیر ترکیه، ۱۰ معامله بزرگ‌سال ۲۰۲۴ به شرح زیر است: