تراکم بازدیدکنندگان مراکز خرید به سطح قبل از پاندمی بازنگشته است!

سال 2024 برای صنعت مراکز خرید (AVM) به‌عنوان سال رشد ثبت شد. گزارش ارزیابی شاخص گردش مالی AVM که با همکاری AYD و Akademetre تهیه شده، تحولات و تغییرات این بخش را بررسی کرده و افزایش عملکرد مراکز خرید را به تصویر کشیده است. در این گزارش مشخص شد که گردش مالی مراکز خرید در طول سال 2024 به میزان 65 درصد رشد داشته و بازدهی متراژی در مراکز خرید آناتولی نسبت به استانبول با سرعت بیشتری افزایش یافته است. به گفته فاتح کرستجی، اقتصاددان، «بر اساس شاخص بازدید، هنوز نتوانسته‌ایم به سطح قبل از پاندمی بازگردیم.»

گزارش ارزیابی شاخص گردش مالی AVM سال 2024 طی یک کنفرانس خبری در هتل Florya Crowne Plaza به اطلاع عموم رسید. طبق این گزارش، رشد گردش مالی در مراکز خرید در سال 2024 نیز ادامه داشته و با رشد 65 درصدی، فراتر از نرخ تورم بوده است. شاخصی که در سال 2010 با 100 واحد پایه پذیرفته شده بود، در سال 2024 به 3117 واحد رسید. در این سال، گردش مالی به ازای هر مترمربع به 147,814 لیر افزایش یافت.

رشد سریع‌تر بازدهی مراکز خرید در آناتولی نسبت به استانبول

در سال 2024، تفاوت قابل‌توجهی در بازدهی متراژی بین مراکز خرید آناتولی و استانبول مشاهده شد. بر اساس شاخص بازدهی متراژی، مراکز خرید آناتولی نسبت به استانبول روند رشد سریع‌تری نشان دادند. با در نظر گرفتن سال 2010، شاخص بازدهی در مراکز خرید استانبول 3243 و در آناتولی 3010 ثبت شد. گردش مالی به ازای هر مترمربع در استانبول 59.7 درصد و در آناتولی 69.8 درصد افزایش یافت.

در سال 2024، گردش مالی به ازای هر مترمربع در مراکز خرید استانبول 176,500 لیر و در آناتولی 128,700 لیر بود. هرچند بهبودهایی در گردش مالی پس از پاندمی مشاهده شد، این تغییرات هنوز به طور کامل در رفتار بازدیدکنندگان منعکس نشده است. شاخص بازدیدکنندگان که در سال 2010 با 100 پذیرفته شده بود، در سال 2020 به دلیل پاندمی به 56 کاهش یافت. اما در سال 2024 این شاخص مجدداً به 100 رسید و نشان‌دهنده افزایش 2 درصدی در تعداد بازدیدکنندگان بود.

بازدیدکنندگان با تمرکز بیشتر بر خرید

کارشناسان رشد گردش مالی در مراکز خرید را به بازدیدکنندگانی نسبت می‌دهند که با هدف خرید وارد مراکز می‌شوند و هزینه بیشتری می‌کنند. در حالی که شاخص بازدید در استانبول 94 و در آناتولی 108 واحد ثبت شد، این موضوع حاکی از بهبود سریع‌تر در آناتولی است.

رشد گردش مالی در دسته‌های مختلف

از لحاظ دسته‌بندی، بیشترین افزایش گردش مالی در گروه غذا و نوشیدنی با 68 درصد رشد مشاهده شد. همچنین، در دسته‌های فناوری، کفش، پوشاک و هایپرمارکت به ترتیب رشدهای 65، 59، 64 و 62 درصدی ثبت شد. با این حال، در نیمه دوم سال به دلیل تأثیر تورم، رشد گردش مالی کاهش یافت.

ارزیابی رشد مالی در مقایسه با تورم

فاتح کرستجی، اقتصاددان، در ارزیابی این گزارش اظهار کرد: گردش مالی مراکز خرید در سال 2024 به طور اسمی 65 درصد رشد داشته که این میزان بالاتر از نرخ تورم مصرف‌کننده (TÜFE) با رقم 58.5 درصد است و نشان‌دهنده رشد واقعی است. وی افزود: داده‌های مراکز خرید با داده‌های خرده‌فروشی اعلام‌شده توسط TÜİK (مرکز آمار ترکیه) مطابقت دارد اما نشان‌دهنده رشد قوی‌تری است. به گفته او، تبدیل تجارت‌های غیرسازمان‌یافته به تجارت‌های سازمان‌یافته از طریق پلتفرم‌های دیجیتال می‌تواند یکی از منابع اصلی رشد باشد.

در حالی که داده‌های TÜİK هنوز آمار ماه دسامبر را اعلام نکرده، مقایسه داده‌های خرده‌فروشی و عمده‌فروشی اختلافات چشمگیری را نشان داده است. این اختلاف موجب شده تا تحلیلگران درباره چگونگی رشد سریع خرده‌فروشی در حالی که عملکرد عمده‌فروشی ضعیف بوده، دچار تردید شوند. داده‌های مراکز خرید حاکی از آن است که تجارت غیرسازمان‌یافته ممکن است به کمک پلتفرم‌های دیجیتال سازماندهی شده باشد و این عامل بخش قابل‌توجهی از رشد را توضیح می‌دهد.

رفتار مصرف‌کنندگان پس از پاندمی

کرستجی در توضیح افزایش گردش مالی در گروه غذا و نوشیدنی گفت: این رشد را می‌توان به افزایش هزینه‌های زندگی و توجه بیشتر مردم به نیازهای اساسی پس از پاندمی نسبت داد. وی افزود: «اطلاعات آماری از منابع مختلف نشان می‌دهند که قدرت خرید در استانبول نسبت به سایر مناطق، کاهش بیشتری داشته است. این موضوع با یافته‌های این گزارش تأیید می‌شود. به نظر می‌رسد تصمیم‌گیری‌های خرید پس از پاندمی سریع‌تر شده‌اند، به ویژه در دسته‌های غذا و نوشیدنی که اساسی‌ترین نیازها را تشکیل می‌دهند.»

تغییر در دسته‌های تکنولوژی و پوشاک

در مقابل، کاهش تقاضا برای کالاهای تکنولوژیک در سال 2024 به دلیل پیش‌خرید این محصولات در سال 2023 مشاهده شد. کرستجی این وضعیت را مطابق با تحقیقات اجتماعی دانست و تأکید کرد که تورم بالا باعث شده تا مردم بیشتر به خرید کالاهای اساسی توجه کنند و از خرید اقلام غیرضروری نظیر کیف و کفش صرف‌نظر کنند.

نتیجه‌گیری:
با وجود رشد چشمگیر گردش مالی در مراکز خرید، داده‌ها نشان می‌دهند که رفتار بازدیدکنندگان هنوز به سطح قبل از پاندمی بازنگشته است. همچنین، روند رشد در آناتولی نسبت به استانبول سریع‌تر بوده و تأثیر تورم در این تغییرات به وضوح قابل مشاهده است.