گزارش تورم ۲۰۲۵ ترکیه: سیاست انقباضی، کاهش تورم و ریسک‌های جهانی

ارائه گزارش توسط رئیس بانک مرکزی ترکیه

رئیس بانک مرکزی جمهوری ترکیه، فاتیح کاراهان، دومین گزارش تورم سال ۲۰۲۵ را تحت عنوان «گزارش تورم ۲۰۲۵-II» ارائه کرد. این گزارش در شرایطی منتشر می‌شود که در نخستین گزارش سال، پیش‌بینی پایان سال افزایش یافته بود.

پیشینه: افزایش پیش‌بینی تورم در گزارش اول سال

در نخستین ارائه گزارش تورم، فاتیح کاراهان اعلام کرده بود که پیش‌بینی تورم پایان سال ۲۰۲۵ از ۲۱٪ به ۲۴٪ افزایش یافته است. همچنین پیش‌بینی تورم برای سال ۲۰۲۶ بدون تغییر در ۱۲٪ باقی مانده، در حالی که برای نخستین بار نرخ تورم سال ۲۰۲۷ را ۸٪ اعلام کرده بود.

در همان نشست، کاراهان در بخش پرسش‌وپاسخ تاکید کرد:

«ما در حالت خودکار حرکت نمی‌کنیم، بلکه بر پایه داده‌ها تصمیم‌گیری می‌کنیم. فضای مشخصی وجود دارد، اما احتیاط اهمیت دارد.»

نکات کلیدی از سخنرانی کاراهان

ادامه تأثیرگذاری سیاست پولی انقباضی

• سیاست پولی انقباضی همچنان به‌صورت تدریجی اثربخشی خود را نشان می‌دهد.
• فرآیند کاهش تورم بدون وقفه ادامه دارد.
• در دوره پیش‌رو نیز با حفظ رویکرد قاطع در سیاست پولی، به پایداری روند کاهش تورم ادامه خواهیم داد.

شرایط اقتصاد جهانی

افزایش ریسک‌ها برای رشد جهانی

• ابهامات پیرامون سیاست‌های تجاری جهانی افزایش یافته‌اند.
• ریسک‌های کاهشی در رشد جهانی بالا رفته، در حالی که تأثیر تورم در کشورهای مختلف متفاوت است.
• اقدامات تعرفه‌ای منجر به افزایش نسبی انتظارات تورمی شده است.
• پس از این اقدامات، بازارها کاهش نرخ بهره بیشتری را قیمت‌گذاری کرده‌اند.
• بانک‌های مرکزی تأکید دارند که فرآیند کاهش نرخ بهره را با احتیاط ادامه خواهند داد.

وضعیت تولید و اشتغال

تداوم رشد تولید، اما نشانه‌هایی از ضعف در صنعت

• تولید در بخش صنعت و خدمات در سه‌ماهه اول رشد داشته است.
• با این حال، شاخص‌های مبتنی بر نظرسنجی‌ها نشان از ضعف نسبی در صنعت دارند.

تحلیل بازار کار

• بازار کار، به‌ویژه نرخ بیکاری، سفت‌وسخت‌تر از آنچه ظاهر نشان می‌دهد نیست.
• بنابراین شرایط بازار کار آن‌طور که آمار سطحی نشان می‌دهد، محدودکننده نیست.

بررسی تقاضا و اثر آن بر تورم

تضعیف تأثیر ضد تورمی تقاضای داخلی

• با وجود کند شدن سرعت تقاضای داخلی در سه‌ماهه اول، بالاتر از پیش‌بینی‌ها باقی مانده است.
• آمار خرید با کارت حاکی از ادامه کاهش تدریجی مصرف است.
• با این حال، تأثیر کاهنده تقاضا بر تورم نسبت به گذشته کاهش یافته است.

پیش‌بینی ادامه روند مناسب تقاضا

• پیش‌بینی می‌شود از سه‌ماهه دوم سال، شرایط تقاضا بیشتر با مسیر ضد تورمی هم‌راستا شود.
• در صورت بروز تأثیر منفی شرایط تقاضا بر فرآیند کاهش تورم، بانک مرکزی اعلام کرد که اقدامات لازم را بدون تردید انجام خواهد داد.

روند تورم در ماه‌های اخیر

ادامه روند نزولی تورم

• از زمان انتشار گزارش قبلی، نرخ تورم کمتر از محدوده پیش‌بینی شده تحقق یافته است.
• داده‌های سه‌ماهه اخیر حاکی از ثبات در روند اصلی تورم است.

نشانه‌های تازه در داده‌های ماه مه

• داده‌های اولیه ماه مه نشان می‌دهند که نرخ تورم نسبت به آوریل کاهش یافته است.
• کاهش تورم خدمات به‌ویژه در حال نمایان شدن است.
• با این حال، بخش آموزش و اجاره‌بها همچنان باعث افزایش تورم در گروه خدمات می‌شوند.

عوامل تأثیرگذار بر تورم

نقش نرخ ارز و شرایط جوی

• داده‌های کنونی نشان می‌دهند که تأثیر نرخ ارز بر تورم نسبت به گذشته محدودتر شده است.
• پدیده یخبندان در بخش کشاورزی، ریسک صعودی بر قیمت مواد غذایی فرآوری‌نشده ایجاد کرده است.
• با وجود برخی بهبودها، انتظارات تورمی در ماه آوریل متوقف شده و بهبود نیافته‌اند.

لزوم حفظ موضع انقباضی در سیاست پولی

• به دلیل وضعیت انتظارات تورمی، حفظ موضع سخت‌گیرانه در سیاست پولی ضروری تلقی می‌شود.
• اقدامات پیشگیرانه‌ای که در چارچوب عملکرد بازار انجام داده‌ایم، این موضع را تقویت کرده‌اند.

ارزیابی بازارهای مالی و اقدامات آتی

پایبندی به استفاده قاطع از ابزارهای سیاست پولی

• بانک مرکزی بر استفاده قاطعانه از ابزارهای سیاست پولی برای مقابله با ریسک‌های مرتبط با تورم تأکید دارد.
• خروج سرمایه از دارایی‌های مبتنی بر لیر، ناشی از صندوق‌های بازار پول بوده است.
• در پی تصمیمات جدید، تقاضای سپرده ارزی از سوی خانوارها کاهش یافته و ریسک‌پذیری نسبت به لیر بهبود یافته است.
• به‌واسطه اقدامات انجام شده، نوسانات در بازارها به تدریج کاهش یافته‌اند.

جمع‌بندی نهایی

رئیس بانک مرکزی ترکیه اعلام کرد که تمامی ابزارهای سیاست پولی همچنان با قاطعیت مورد استفاده قرار خواهند گرفت. همچنین با تداوم شرایط سخت مالی، هدف اصلی حفظ روند پایدار کاهش تورم خواهد بود.